دیپلماسی ورزشی به سبک بن سلمان - وبلاگ نت ترکیه

به گزارش وبلاگ نت ترکیه، هفته قبل اخباری منتشر شد مبنی بر اینکه یک شرکت سرمایه گذاری که مورد حمایت محمد بن سلمان ولیعهد عربستان است، میخواهد باشگاه فوتبال نیوکاسل را با رقم پیشنهادی 300 میلیون پوند خریداری کند. هر چند گفته می گردد که طرفین مذاکره به شدت نسبت به انتشار اخبار این معامله احتیاط به خرج داده و هنوز موافقت نهایی برای خرید این باشگاه توسط محمد بن سلمان صورت نگرفته، اما بعضی از ناظران چنین اقدامی از سوی سعودی ها به خصوص در اوج رکود مالی ناشی از همه گیری کرونا را بسیار تامل برانگیز توصیف می نمایند.

عربستان سعودی از زمان روی کار آمدن بن سلمان به عنوان ولیعهد سعی نموده چهره ای متفاوت تر از گذشته به نمایش بگذارد. بعضی از اصلاحات اجتماعی نظیر دادن حق رانندگی به زنان، برگزاری کنسرت های مختلف، کوشش برای جذب سرمایه های بین المللی در جهت افق 2030 که با تبلیغات وسیع رسانه ای همراه بوده، تنها بخشی از اقدامات بن سلمان برای به نمایش گذاشتن چهره مدرن از خود تفسیر می شود. در این میان سعودی ها در اوج رکود اقتصادی ناشی از کرونا و در حالی که بازار جهانی نفت با بحرانی جدی روبه رو است، با الهام دریافت از امارات و قطر که هر کدام اکنون صاحبان باشگاه هایی نظیر منچسترسیتی و پاری سن ژرمن هستند به سمت خرید تیم لیگ رجحان نیوکاسل انگلستان رفته اند.

طبق گزارشی که بی بی سی در این مورد منتشر نموده، شرکتی که قرار است باشگاه نیوکاسل را خریداری کند، در حال تبدیل شدن به یکی از عظیم ترین صندوق های سرمایه گذاری جهان است که ثروت آن حدود 320 میلیارد دلار تخمین زده می شود. به گفته کارشناسان، این موضوع بخشی از پروژه بن سلمان برای دگردیسی اقتصادی عربستان است که تحت نام چشم انداز 2030 معرفی شده است. بنا بر گزارش بی بی سی بخشی از این پروژه، میزبانی از رویداد های ورزشی است تا به جهان نشان دهد که عربستان آماده استقبال از تجارت و سرمایه گذاری خارجی است. از رویداد های مهم ورزشی که در عربستان برگزار شده می توان به سوپرجام فوتبال اسپانیا، تورنمنت های تنیس، گلف، کشتی و دومین مسابقه بوکس آنتونی جاشوا و اندی روئیز اشاره نمود و همین طور یکی از مسابقات فرمول یک که قرار است در سال 2023 برگزار شود.

کوشش سعودی ها برای منحرف کردن افکار عمومی

هر چند بعضی از ناظران این سیاست های بن سلمان را در راستای ارتقای دیپلماسی بین المللی عربستان تلقی نموده و از آن تحت عنوان دیپلماسی فوتبالی به عنوان یکی از اهرم های قوی رسانه ای و اقتصادی یاد می نمایند، اما نقدهای وسیع نیز همزمان با انتشار خبر خرید نیوکاسل توسط ولیعهد عربستان از سوی آن ها مطرح می شود. در نخستین واکنش ها دیده بان حقوق بشر گزارش داده که ریاض کوشش می نماید تا از ورزش به عنوان ابزار روابط عمومی برای منحرف کردن توجهات از کارنامه سیاه حقوق بشری خود استفاده کند.

در این راستا، اقدامات سیاسی عربستان زیر سایه ورزش سال هاست برای جامعه جهانی مشهود است. کمتر کسی از یاد می برد که تا سالیان طولانی سعودی ها به خصوص در فوتبال برای خرید داوران در مسابقات آسیایی دست به هر اقدامی می زدند. آخرین نمونه سیاسی کاری آن ها نیز به بحث میزبانی رقابت های ورزشی در ایران باز می شود که ریاض و متحدان منطقه ای این کشور کوشش های قابل ملاحظه ای را در مورد دریافت امتیاز میزبانی مسابقات فوتبال از ایران صورت داده و حتی در آخرین نمونه در جام باشگاه های آسیا، کنفدراسیون فوتبال آسیا را در روندی غیر معمول متقاعد به عدم برگزاری مسابقات دور رفت در ایران کردند.

در این رابطه اوایل امسال میلادی نشریه تایلندی بانکوک پست در گزارشی با اشاره به برگزاری مسابقات رالی داکار در عربستان نوشت: رالی داکار تازه ترین رویداد ورزشی بین المللی است که عربستان سعی دارد از آن به عنوان ترمیم بخشی از اعتبار بین المللی مخدوش شده خود استفاده کند. این کشور با وجود کارنامه ضد حقوق بشری خود در ماه های اخیر سرمایه گذاری در ورزش را در دستور کار خود قرار داده است. این امر نشان می دهد چنین سیاستی یک استراتژی معمول از سوی کشور های عربی حوزه خلیج فارس مانند قطر و امارات است تا به بسط قدرت نرم آن ها یاری کند. به همین دلیل است که سعودی ها با استفاده از این راه حل سعی می نمایند ضمن ارائه تصویری معتدل تر به جهان، اذهان عمومی را نسبت به صادرات ایدئولوژی جهادی به سایر مناطق منحرف نمایند. حتی در سال گذشته میلادی آن ها میزبان بعضی از مسابقات مهم ورزشی بودند که بعضی از آن ها مانند برگزاری مسابقات کشتی زنان، امری بسیار تعجب برانگیز در این کشور شدیداً محافظه کار بود.

این در حالی است که ناظران معتقدند بخشی از این اقدامات علاوه بر ترمیم چهره جهانی، سیاستی از سوی ریاض جهت کاهش وابستگی به اقتصاد متکی به نفت این کشور است. با این حال همزمان با اتخاذ چنین سیاستی، جنگ یمن، نقض گسترده حقوق بشر، محدودیت آزادی های اجتماعی و قتل جمال خاشقجی روزنامه نگار منتقد سعودی به شدت به اعتبار بین المللی خاندان سلطنتی لطمه زده است. در این رابطه کارول گومز، پژوهشگر موسسه روابط بین الملل و استراتژیک به خبرگزاری فرانسه می گوید: یک سیاست بسیار توهین آمیز برای میزبانی از رویداد های مهم ورزشی در جهت پخش تصویری متفاوت از عربستان سعودی وجود دارد.

مخاطرات دیپلماسی ورزشی بی محابا

از سوی دیگر سایت گلوبالیست نیز با اشاره به قصد بن سلمان برای خرید باشگاه نیوکاسل گزارش می دهد: خرید یک باشگاه لیگ رجحان و کسب موفقیت های ورزشی به سعودی ها امکان می دهد در فضایی متفاوت و با افزایش قدرت نرم خود، سیاست هایشان را پیگیری نمایند، زیرا در شرایط رکود اقتصادی کنونی مطمئناً این اقدام در جهت منافع اقتصادی صرف صورت نمی گیرد. آن ها اکنون با افت قیمت نفت به دنبال فروش 7 میلیارد دلار اوراق قرضه جهت جبران کاهش درآمد های نفتی هستند و نیز قصد دارند برای تامین اعتبار سهام شرکت صنایع بنیادی سعودی از بانک ها 10 میلیارد دلار وام بگیرند.

درواقع شاید خرید باشگاه نیوکاسل توسط بن سلمان، تقلیدی از قطری ها برای جذب نیمار به تیم پارسی سن ژرمن با مبلغ 277 میلیون دلار جهت نشان دادن عدم تاثیر تحریم های عربستان بر دوحه باشد، اما این موضوع برای شاهزاده سعودی خالی از مخاطره نیز نخواهد بود. رد شدن درخواست بن سلمان توسط باشگاه نیوکاسل که تحت فشار فعالان حقوق بشر و جامعه مدنی نیز قرار گرفته، می تواند به شدت به اعتبار وی لطمه بزند. همچنین مانور گسترده بر روی رویداد های مهم ورزشی و جلب جوانان به این سمت، در داخل کشور می تواند کوششی جهت دور کردن آن ها از دین نیز تلقی شود. همچنین طبق قوانین لیگ برتر انگلستان، صاحبان باشگاه ها باید دارای عدم سوء سابقه بین المللی باشند. به همین دلیل موافقت با درخواست بن سلمان می تواند چالشی قضایی را نیز برای مقامات لندنی فراهم سازد، زیرا ممکن است آن ها را متهم به نادیده دریافت رفتار های ضد حقوق بشری بن سلمان در داخل و خارج از عربستان کند.

با این حال بعضی کارشناسان معتقدند هرچند تمامی این اقدامات جهت سرپوش گذاشتن به رفتار ضد بشری حاکمان سعودی و منحرف کردن افکار عمومی از مسائل اقتصادی این کشور تلقی شود، تجربه باشگاه منچستر سیتی که حدود یک دهه قبل توسط اماراتی ها خریداری شد، نشان می دهد که طرفداران این باشگاه توجه چندانی به سابقه حقوق بشری اماراتی ها ندارند و تنها تزریق اقتصادی و بیرون بردن باشگاه از مسائل اقتصادی و مدیریتی می تواند انگیزه مناسبی برای طرفداران و مسئولان انگلیسی برای کنار آمدن با بن سلمان را فراهم کند؛ امری که نشان می دهد به راحتی می توان تمامی نقدها سازمان های حقوق بشری جهت اعلام خطر تحریف افکار عمومی با دیپلماسی ورزشی سعودی را نادیده گرفت.

منبع: روزنامه ابتکار