آسیب پذیری تهران چگونه تغییر می نماید؟ - وبلاگ نت ترکیه

به گزارش وبلاگ نت ترکیه، مهدی زارع استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی در یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: آنالیز های اخیر در خصوص فرونشست زمین و مقدار آن در پیرامون و داخل شهر تهران که بخشی از آن در 10 تیر ماه منتشر شد، مجددا توجه را به آسیب پذیری تهران جلب کرد.

اگر زلزله ای رخ دهد در سال های پیش رو اندازه آسیب پذیری با توجه به فرونشست زمین چه تغییری خواهد نمود؟ آنالیز خطر و ریسک زلزله در محدوده تهران برای امنیت ملی ایران بسیار مهم است. با وجود این خطر بالقوه و گزارش خرابی و تاب آوری ساختمان ها در تهران، حتی در شرایطی که زلزله ای رخ نداده است، مانند آتش سوزی و انهدام ساختمان پلاسکو در 30 دی ماه 1395 پلاسکو، معین شد که تاب آوری بسیاری از بنا ها و محله های تهران نسبت به زلزله چندان بالا نیست.

این شهر بدون پیش بینی ایمنی و بدون ملاحظات پیشگیری ساخته شده و توسعه یافته است. آنچه آسیب پذیری آن را تشدید می نماید، جمعیت آن است. در ابتدای تابستان 1400 جمعیت شب های تهران در حد 9.3 میلیون نفر و جمعیت روز های آن در حد 13.5 میلیون نفر برآورد می گردد.

از زلزله مخرب 27 مارس 1830 دماوند شمیرانات تا به امروز هیچ زلزله ای اصلی با عظیمای بیش از 7 در شعاع کمتر از 50 کیلومتری مرکز تهران کنونی رخ نداده است. تهیه سناریو های زلزله و شناسایی منطقه ها مستعد ریسک زلزله در شهر تهران به ارزیابی مناسب تاب آوری در تهران یاری می نماید.

لرزه خیزی، زمین شناسی، گسل های فعال، توزیع جمعیت، کاربری زمین، بافت شهری، شرایط ساختمان و اندازه و زمان های سکونت و سن ساختمان ها و بعلاوه مجاورت با برخی زیرساخت های حیاتی از پارامتر هایی است که در سال های اخیر یاری نموده تا سناریو های زمین لرزه های محتمل در تهران و ریسک قابل انتظار چنین سناریو هایی ارزیابی و به وسیله دانشمندان ارایه گردد.

معرضیت و نقشه های آسیب پذیری فیزیکی و در صورت امکان سنجش های آسیب پذیری های اجتماعی، نهادی، مالی و فرهنگی هم امکان ارزیابی تاب آوری را فرآهم می نماید.

بیشترین خسارت زلزله در منطقه ها مرکزی به سمت جنوب، و جنوب شرق تهران قابل انتظار است. بازار سنتی تهران که در محدوده منطقه 12 و در جنوب تهران واقع است محل تردد حدود 1.5 تا 3 میلیون نفر جمعیت در روز است و هر نوع زلزله شدید طی روز می تواند به مشکل عظیم انسانی در این منطقه تبدیل گردد. تلفات بالا در شمال شرقی تهران هم به علت تراکم بالای جمعیت ساکن در منطقه 4 تهران برآورد شده است. مدیران شهری باید در این منطقه ها به توسعه مراکز اسکان اضطراری، بیمارستان ها و به ملاحظات ساخت و ساز توجه بیشتری نمایند.

بافت قدیمی شهر؛ مصالح ساختمانی نامرغوب معابر باریک، به ویژه در جنوب تهران؛ وجود تسهیلات خطرناک مانند پمپ بنزین ها، مخازن مواد شیمیایی و خطوط انتقال نفت و گاز و بنزین و ساخت و ساز در دامنه ها و لبه های تند در حاشیه شمالی شهر؛ وجود خطوط برق فشار قوی منجر به افزایش تعداد تلفات در هر زلزله محتمل می گردد.

ارزیابی آسیب پذیری زمین لرزه، برآورد تلفات، تخمین آوار و انتخاب محل اسکان موقت برای برخی منطقه ها تهران اجرا شده است. تهران طی روز جمعیت بیشتری دارد و معرضیت بالاتر نمایانگر ریسک بالاتر است.

از سوی دیگر در شب هنگام به علت سکونت بیشتر مردم در زیر سقف بناها، آسیب پذیری بیشتر از دید مردمانی که ممکن است در زیر آوار به دام بیفتند قابل انتظار است، بنابراین تقاضا برای خدمات امدادی در شب بیشتر است. جمعیت هلال احمر ایران می تواند بلافاصله پس از وقوع زلزله عملیات امدادرسانی را شروع کند، ولی امداد در منطقه ها مختلف شهر باید با مشارکت شهروندان و همکاری شهرداری های منطقه ها از هم اکنون برنامه ریزی و ساماندهی اولیه گردد.