چرنوبیل، فاجعه بارترین مانور تاریخ - وبلاگ نت ترکیه

به گزارش وبلاگ نت ترکیه، 34 سال پیش در چنین روزی، برابر بیست وششم آوریل 1986 میلادی، مخزن تحت فشار راکتور شماره 4 نیروگاه هسته ای چرنوبیل (واقع در خاک اتحاد جماهیر شوروی - اوکراین امروزی) در پی بروز یک نقص فنی منفجر شد که آتش سوزی در هسته این راکتور را در پی داشت. دود ناشی از این آتش سوزی که با وزش بادهای شدید همراه شد، ذرات رادیو اکتیو را در نیمی از خاک شوروی و غرب اروپا پراکنده کرد تا یکی از فجیع ترین سوانح هسته ای غیر نظامی از زمان بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی رقم بخورد.

به گزارش ایسنا، روزنامه شهروند نوشت: کمتر از دو هفته دیگر، یعنی دقیقاً ششم می 2020 نخستین سالگرد پخش دنیای سریال چرنوبیل از شبکه کابلی HBO را پیش رو داریم؛ اثری که در زمان پخش به یکی از پربیننده ترین مجموعه های تاریخ تلویزیون تبدیل شد و بحث ها و نقدهای بسیاری را در سراسر دنیا برانگیخت. در ژانر فاجعه تم اصلی داستان حول محور یک مصیبت عظیم متمرکز است و این میان آثاری که داستان خود را از بین حوادث واقعی برمی گزیند معمولا اقبال و توجه بیشتری را از سوی مخاطبان تجربه می نماید؛ خصوصا اگر شدت فاجعه و عواقب آن دارای ابعاد وسیع و دنیای باشد. تعریفی که برای مجموعه تلویزیونی چرنوبیل کاملاً مصداق دارد و فاجعه ای که دنیا را در آستانه یک تراژدی هسته ای جدی قرار داد، پس از سه دهه بار دیگر مردم را پای قاب تلویزیون میخکوب کرد و به لرزه انداخت. فاجعه ای که تبعات آن هنوز از عدد صفر فاصله زیادی دارد و حتی به سمت آن میل نیز نکرده است!

34 سال پیش در چنین روزی، برابر بیست وششم آوریل 1986 میلادی، مخزن تحت فشار راکتور شماره 4 نیروگاه هسته ای چرنوبیل (واقع در خاک اتحاد جماهیر شوروی - اوکراین امروزی) در پی بروز یک نقص فنی منفجر شد که آتش سوزی در هسته این راکتور را در پی داشت. دود ناشی از این آتش سوزی که با وزش بادهای شدید همراه شد، ذرات رادیو اکتیو را در نیمی از خاک شوروی و غرب اروپا پراکنده کرد تا یکی از فجیع ترین سوانح هسته ای غیر نظامی از زمان بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی رقم بخورد.

آماتورها در اتاق کنترل یک بمب هسته ای

آنهایی که سریال چرنوبیل را دیده اند به دلیل ساختار رئالیستی و مبتنی بر روایت اصل وقایع در این مجموعه تلویزیونی، حالا دیگر می دانند فاجعه ای که در بیست وششم آوریل 1986 میلادی به وقوع پیوست از کجا آب خورد. ماجرا از یک مانور یا درواقع آزمایش شبیه سازی ساده شروع شد؛ آزمایشی که قرار بود برای متصدیان اتاق کنترل نیروگاه روشن کند در صورت قطع شدن برق سیستم خنک کننده راکتور، چگونه می توان سیستم برق اضطراری را در کمترین زمان ممکن به کار انداخت و خطر ذوب شدن هسته راکتور در اثر شکافت ذرات اتم اورانیوم را با تداوم گردش آب - به عنوان عنصر کاهنده حرارت - در داخل سیستم خنثی کرد. نکته جالب ماجرا اینجاست که آزمایش فوق قبلاً نیز بارها انجام پذیرفته و هیچگاه به نتیجه دلخواه منتهی نشده بود، با این تفاوت که در شب بیست وششم آوریل 1986 متصدیان اتاق کنترل کوچک ترین اطلاعی از نحوه انجام این مانور نداشتند و بدون تجربه قبلی، فقط از روی یک دفترچه راهنما مراحل آزمایش را دنبال می کردند! نتیجه این که بعد از قطع برق سیستم خنک کننده برای شروع شبیه سازی وضع اضطراری، ظرف کمتر از یک دقیقه هسته راکتور به قدری داغ شد که کل آب داخل سیستم خنک کننده را بخار کرد و شد آن چه نباید می شد.

راکتور اتمی و حساسیت شدید به حرارت

نحوه عمل یک نیروگاه فراوری برق هسته ای تفاوت چندانی با نیروگاهی که از سوخت های فسیلی برای این منظور بهره می برد ندارد؛ با این فرق که در اولی انرژی لازم برای فراوری حرارت و تبدیل آب به بخار - برای چرخاندن توربین ها - از شکافت اتم های اورانیوم که در راکتور محصور شده اند حاصل می گردد و در دومی سوختن گاز و دیگر مشتقات نفتی است که گرمای مورد احتیاج برای این کار را فراهم می آورد. اما شاید مهم ترین تفاوت بین این دو سیستم را در بخش کنترل انرژی باید جست وجو کرد؛ به عبارت ساده تر در نیروگاه های سوخت فسیلی فقط باید نگران جریان گاز در مشعل ها بود، اما در نیروگاه های هسته ای حتی یک لحظه غفلت از کنترل حرارت داخلی هسته راکتور بروز فاجعه ای چون چرنوبیل را در پی خواهد داشت. برای توصیف حرارت داخل هسته یک راکتور شاید لازم باشد رجوعی دوباره به سریال چرنوبیل داشته باشیم و یادمان بیاید که برای خاموش کردن آتش سرکشی که از راکتور شماره 4 به آسمان زبانه می کشید بیش از یک هفته هزاران تن شن و عنصر بور - به عنوان عامل پایدار کننده - روی آتش ریخته شد تا بالاخره شعله ها فروخفتند و هسته داغ راکتور کم کم شروع به سرد شدن کرد.