نگاهی به گردشگری بومی در ایران - وبلاگ نت ترکیه

به گزارش وبلاگ نت ترکیه، بومی کردن جهانگردی یا آنچه از آن به عنوان جهانگردی بومی یاد می گردد، عبارت است از تطابق جهانگردی با محیط زیست و محیط فرهنگی هر مکان. در این رهیافت نگرشی دوسویه از جریان جهانگردی وجود دارد؛ از یک سو جهانگردی بومی شامل عمل و عکس العمل جهانگردان است و از دیگر سو، میزان و وسعت و دامنه عملکردی جهانگردی را نشان می دهد. در زمینه عمل و عکس العمل جهانگردان پیوسته مفهومی از تطبیق رفتاری وجود دارد که در چارچوب کنش پذیری بین میزبان و جهانگرد رخ می دهد.

نگاهی به جهانگردی بومی در ایران

نویسنده: قاسم جانی

بومی کردن جهانگردی یا آنچه از آن به عنوان جهانگردی بومی یاد می گردد، عبارت است از تطابق جهانگردی با محیط زیست و محیط فرهنگی هر مکان. در این رهیافت نگرشی دوسویه از جریان جهانگردی وجود دارد؛ از یک سو جهانگردی بومی شامل عمل و عکس العمل جهانگردان است و از دیگر سو، مقدار و وسعت و دامنه عملکردی جهانگردی را نشان می دهد. در زمینه عمل و عکس العمل جهانگردان پیوسته مفهومی از تطبیق رفتاری وجود دارد که در چارچوب کنش پذیری بین میزبان و جهانگرد رخ می دهد. رسانه های تصویری با توجه به اعتمادی که مردم بیش از منابع اطلاعاتی دیگر به آنها دارند، نقش مهمی را در زمینه توسعه جهانگردی بومی ایفا می نمایند. رسانه ها با نمایش دادن تصاویر طبیعی، در تصمیم گیری جهانگردان برای مسافرت و انتخاب محل مسافرت تاثیر دارند. عرصه وسیعی که این رسانه ها به سوی کثرت و تنوع چشم مقدارا یا منظره ها بازی می نمایند، تحکیم هویت فردگرایانه و تغییر علایق و انتخاب ها را در تجربه جهانگردی معاصر سبب شده است.

این امر به پیدایش گونه تازه ای از جهانگردان انجامیده که نقطه مقابل جهانگردی انبوه واقع شده است و آن، مسافرت های انفرادی و خانوادگی بوده که در حال افزایش است. به طور معمول اینگونه جهانگردان به وظیفه خود مثل نیازها و حساسیت های جامعه میزبان مطلع بوده و به آن احترام می گذارند. در این قالب برنامه ریزان جهانگردی در مقاصد، با توجه به گرایش بازار و تطبیق کنش پذیری میزبان- جهانگرد در جلب گونه های خاصی از جهانگردان کوشش می نمایند و می کوشند به طوری که طرفه جریان جهانگردی بومی را فراهم آورند. در این صورت توسعه جهانگردی بومی با قابلیت بالاتری انجام می گردد. در این مورد شناخت کنش ها و کوشش برای رفع کردن مسائل کنش گری میان میزبان- جهانگرد بهتر صورت می گیرد. بعلاوه فرایند مستمر جهانگردی در شکل دهی به خواسته ها و نیازها در این زمینه تسهیل می گردد. از این رو می توان به وسیله پردازش های رسانه ای به اهداف بومی سازی جهانگردی و پیشبرد آن به سوی پایداری اقدام کرد. وسعت جهانگردی بومی نیز یکی از دیگر عوامل موثر در کار است.

ممکن است دولتی بخواهد بخش کوچکی از کشور یا موضوعات کمی از مسائل فرهنگی را تبدیل به موضوعات جهانگردی کند یا ممکن است درهای کشور را برای جهانگردان به همه مکان ها و برای گونه های جهانگردی باز کند. بومی کردن جهانگردی با این دو سیاست کاملاً فرق دارد.

نباید نوع عملکرد جهانگردی سبب عدم توازن بین مکان ها در یک منطقه گردد. بنابراین در تدوین و اتخاذ طرح ها و سیاست های بومی سازی جهانگردی بر منطقه بندی کردن جهانگردی به منظور تصمیم گیری درخصوص سیاست های توسعه تاکید می گردد.

امروزه جهانگردی با توجه به دامنه تقاضا و نیازهای فضاهای جغرافیایی رو به توسعه بوده و از اهمیت و جاذبه خاص برخوردار است. در سه دهه اخیر که اقتصاد سنتی تعدادی از کشورها به رکود سختی دچار شده ،جهانگردی بومی به یاری اقتصاد آنها شتافته و این امر خود دوام و ادامه حیات آن جوامع را به عایدی دیگری وابسته نموده است.

بنابراین دولت ها می کوشند سرمایه گذاران جریان جهانگردی را در مکان های مختلف برقرار نمایند و تحت تاثیر این گرایش ها در برخی از کشورها جهانگردی حتی به عنوان جانشینی منحصر به فرد برای اقتصاد، از تشویق و حمایت فراوان دولت برخوردار شده است. در واقع جهانگردی نه تنها به اقتصاد محلی یاری نموده بلکه بهبود شرایط جوامع محلی را سبب شده است.

بر این مبنا منطقه بندی جهانگردی برای ایجاد توازن در پذیرش جهانگرد و بومی سازی آن برای تطبیق روابط محیط و انسان اهمیت دو چندان یافته است. از این رو با توجه به گستره جهانگردی و طیف وسیع تغییرات آن در بین منطقه ها مختلف ضروری است که در یک فرآیند برنامه ریزی و طرح جامع ملی جهانگردی، زمینه توسعه جهانگردی در سطوح منطقه ای مهیا گردد. بنابراین منطقه بندی جهانگردی می تواند به عنوان محدوده ای مطمئن برای توسعه تعیین شده، با حمایت از سوی دولت در چارچوب منافع منطقه ای و در وحدت با برنامه توسعه ملی، زیرساخت های مناسبی را برای توسعه و بومی سازی جهانگردی فراهم آورد.

در عمل جهانگردی باید در آمایش سرزمین نقش تعادل بخشی ایفا نماید. باید عدالت اجتماعی در توزیع عایدیها و تعادل منطقه ای و توزیع زیرساخت ها رعایت گردد وگرنه تضادهای منطقه ای مسائل اجتماعی را به وجود خواهد آورد و کشورهایی که سیاست رعایت عدالت اجتماعی را دنبال می نمایند، می دانند که بدون رعایت عدالت اجتماعی در توزیع سرمایه گذاری عایدیها پیروز نخواهند بود. برنامه ریزی منطقه ای توسعه جهانگردی باید در چارچوب سیاست های توسعه جهانگردی در سطح ملی قرار گیرد. با برنامه ریزی منطقه ای جهانگردی دسترسی به زیرساخت ها و روساخت ها برای همه منطقه ها متعادل می گردد. بر این مبنا جهانگردی می تواند با گرایش به توسعه پایدار زمینه ساز توسعه منطقه ای و شکل گیری جهانگردی بومی گردد.

بر این اساس می توان جهانگردی بومی را به کار بردن راهبردهای توسعه پایدار در راستای شناخت نیازهای هر منطقه و افزایش مطلعی همراه با سودمندی برای جوامع در مقیاسی منطقه ای و در نهایت دستیابی به جهانگردی پایدار تعریف کرد. از این نظر جهانگردی بومی در برگیرنده معرفی و حمایت از فرهنگ منطقه، معرفی روش های اشتغال زا و عایدیساز به مردم آن منطقه، شناخت بهتر نیازها و خواسته ها در هر دو بعد میزبان و جهانگرد، تشویق مردم منطقه به احیای آداب و رسوم محلی و صنایع دستی است.

در یک برنامه ریزی صحیح، جهانگردی بومی موجب رشد و توسعه منطقه به وسیله مردم محلی و استفاده آنها از امکانات رفاهی در سطح بالا می گردد.